در خانهها و مراکز اداری و تجاری، برق شهری مورد استفاده قرار میگیرد که در ایران با ولتاژ ۲۲۰ ولت و از نوع AC یا متناوب جریان دارد. برق AC شکلی از برق میباشد که بهصورت متغیر و به شکل موج، دارای نقاط فراز و فرود است.
امروزه در ساخت و تولید وسایل خانگی فناوریهای پیشرفتهای مورداستفاده قرار میگیرد. اینورتر یکی از این فناوریها میباشد که جریان الکتریکی را با دور موتور در حال چرخش و تعدادی ویژگیهای دیگر هماهنگ میکند. در لوازمخانگی قدیمی فناوری و تکنولوژی اینورتر وجود نداشت که همین موضوع طول عمر پایین دستگاه و مصرف زیاد برق را به همراه داشت. کلمهی اینورتر در هنگام خرید هر یک از لوازمخانگی از یخچال و لباسشویی گرفته تا کولر و …خیلی به گوش میرسد. به همین دلیل بهتر است که اطلاعات خود را درزمینه ی این فناوری مفید افزایش دهیم تا هنگام انتخاب لوازمخانگی با آرامش خاطر بیشتری عمل کنیم.
در این مقاله میخواهیم در مورد نقش اینورتر در لوازم خانگی و اهمیت استفاده از آن صحبت کنیم.
اینورتر چیست؟
اینورتر (Inverter) یا مبدل جریان مستقیم به متناوب، دستگاهی است که جریان مستقیم را برای استفاده در لوازم مختلف به جریان متناوب تبدیل میکند. در حین این تبدیل، امکان تغییر فرکانس و ولتاژ نیز فراهمشده و درنتیجه آیت تغییر موتورهای الکتریکی متناوب میتوانند بهآرامی شروع به فعالیت کرده یا با توان کمتر به فعالیت ادامه دهند.
دلیل نامگذاری اینورتر (معکوس گر)، این است که آن برق DC را به AC تبدیل میکند. کاربرد دیگر اینورترها (یا درایو AC) این است که بدون آنکه توان و گشتاور موتور کاهش یابد، سرعت موتور AC سه فاز را کنترل میکند. اینورترها در ظرفیتهای مختلف ساخته میشوند.
هر بار استارت موتورهای متناوب با فرکانس و ولتاژ معمول برق شهری، در دستگاه و مدار برق ساختمان باعث ایجاد شوک میشود که معایب کوتاهمدت و بلندمدتی را همراه خود به ارمغان میآورد.
اینورتر لوازم خانگی، نخست برق جریان متناوب را به جریان مستقیم تبدیل کرده و سپس بسته به شرایط موردنیاز، برق متناوب با ولتاژ و فرکانس موردنیاز دستگاه را از آن ایجاد میکنند.
مزایای اینورتر چیست و استفاده ازآنچه نتایجی دارد؟
استفاده از اینورتر لوازم خانگی مزیتهای زیادی دارد که یکی از قابلیتهای مهم اینورتر، عملکرد آن بهصورت هوشمند میباشد. این ابزار با تشخیص میزان باری را که به سمت موتور میرود، فرمان جریان متناسب با همان میزان بار را به موتور صادر میکند که در بیشتر مواقع، این جریان از جریان نامی موتور کمتر میباشد. از مزایا و کاربردهای مهم اینورتر لوازم خانگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در مصرف انرژی الکتریکی صرفهجویی میشود و درنتیجه هزینهها کاهش میابند.
- جریان راهاندازی برق کاهشیافته و به دنبال آن، دوام و طول عمر موتور افزایش میابد.
- عمر قطعات مکانیکی بعد از موتور به دلیل کاهش ضربههای مکانیکی در قسمتهای مختلف موتور و تجهیزات حرکتی به دلیل راهاندازی نرم موتور بالا میرود.
- امکان تغییر سرعت و جهت حرکت موتور بدون نیاز به کنداکتور و ادوات برقی دیگر را فراهم میآورد.
- هوشمند سازی و برنامهریزی برای حرکت موتور.
- بدون نیاز به قطعووصلی برق اصلی میتوان موتور را روشن و خاموش کرد.
- در مقابل اضافهبار محافظت ایجاد کرده و درنتیجه از سوختن موتور جلوگیری میکند.
- امکان عملکرد موتور در شرایطی که ولتاژ ورودی به آن مدام در حال تغییر است و حفاظت از موتور در برابر افزایش ناگهانی ولتاژ.
- افزایش سرعت بیشتر از سرعت نامی در موتور.
نقش اینورتر در لوازم خانگی چیست؟
از کاربرد اینورتر در لوازم خانگی این است که لوازمخانگی موتوری که نیازمند تغییر سرعت یا استارت آرام میباشند، با استفاده از اینورتر این قابلیت را پیدا میکنند که، با کمترین فشار به تجهیزات داخلی و مدار برق ساختمان، فعالیت خود را شروع کنند.
همچنین دیگر کاربرد اینورتر در لوازم خانگی این است که با کاهش دور موتور و فعالیت در مدتزمان بیشتر، علاوه بر کاهش استهلاک، امکان کنترل نتیجهی مورد انتظار نیز بیشتر فراهم میشود.
برای نمونه کولرهای گازی در مدلهای قدیمی برای خنک کردن هوا ناچار هستند بهصورت مداوم روشن و خاموش شوند اما یک کولرگازی دارای اینورتر بهصورت مستمر و با توان کم به فعالیت ادامه میدهد. درنتیجه هم نیاز به استارتهای پیدرپی از بین میرود و همدمای هوای ملایمتر و بهتری را برای مصرفکننده ایجاد میکند.
مزیتهای استفاده از اینورتر در لوازمخانگی
انواع لوازمخانگی مثل ماشینهای لباسشویی، یخچال، کولرگازی و ماشین ظرفشویی که دارای موتورهای الکتریکی میباشند، با استفاده از فناوری اینورتر مزایای متعددی را کسب میکنند. این مزایا در بخشهای مختلفی ازجمله کاهش هزینهها، افزایش طول عمر و بهبود کارایی دستگاهها موردتوجه میباشند.
مزیت مهم دیگری که استفاده از اینورتر لوازم خانگی به همراه دارد این است که موتورهای الکتریکی در زمان استارت به جریان بسیار بالایی نیاز دارند که ممکن است چند برابر توان اسمی آنها باشد.
این موضوع هنگامیکه چندین وسیلهی برقی موتوری در ساختمان مشغول به کار هستند، مشکلات بیشتر و گاهی غیرقابلحلی را ایجاد میکند.
بهبیاندیگر اگر توان اسمی یک الکتروموتور، ۲۰ آمپر باشد، امکان استارت این موتور با برق شهری ۲۰ آمپر وجود ندارد و احتمالاً هنگام استارت این موتور فیوز ساختمان خواهد سوخت. با استفاده از اینورتر لوازم خانگی، جریان لازم برای استارت الکتروموتور بسیار کاهش پیداکرده و با استارت آرام، امکان استفاده از تجهیزات قویتر با برق محدودتر فراهم میشود.
معایب عدم استفاده از اینورتر در لوازم خانگی چیست؟
عدم استفاده از اینورتر لوازم خانگی معایبی را به همراه دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش مصرف انرژی الکتریکی
- افزایش هزینهها
- افزایش جریان راهاندازی برق
- کاهش دوام و طول عمر موتور
اینورتر در کدام وسایل خانگی استفاده میشود؟
در سالهای اخیر از این فناوری در ساخت لوازمخانگی برقی زیادی نظیر کولرگازی، یخچال و فریزر، ماشین لباسشویی، مایکروفر و … استفاده میگردد که در زیر بهطور خلاصه راجع به آن توضیح خواهیم داد.
فایده استفاده از اینورتر در کولرگازی
کمپرسور کولرگازی معمولی یا خاموش است یا با حداکثر توان روشن است. به همین دلیل برای اینکه در بازهای معین دمای خروجی کولر را حفظ کنیم، باید کمپرسور به شکل پیاپی روشن و خاموش شود.
با استفاده از اینورتر، کمپرسور این دستگاهها نیز با توان کمتر در مدتزمان طولانی به فعالیت ادامه داده و در صورت نیاز به تولید سرمای بیشتر، با استفاده از اینورتر، سرعت عملکرد کمپرسور افزایش پیدا میکند.
فایده استفاده از اینورتر در یخچال و فریزر
یخچالها و فریزرها دارای موتورهای کمپرسور هستند که باید برای ایجاد سرما در مدتزمانهای طولانی و در دفعات زیاد روشن و خاموش شوند. با استفاده از اینورتر، این قابلیت فراهم میشود که کمترین شوک در زمان شروع به کار کمپرسور به موتور و مدار خنککنندهی یخچال وارد شود. همچنین با کاهش سرعت کمپرسور، یخچال در مدتزمان طولانیتر و با مصرف برق کمتری میتواند مواد داخل یخچال را در دمای مدنظر نگهداری کند. همچنین ازنظر زیستمحیطی صدای کمپرسورهای دیجیتال خیلی کمتر شده است.
فایده استفاده از اینورتر در ماشین لباسشویی
اساسیترین بخش ماشینهای لباسشویی، موتور آنها میباشد که بهصورت دائم باید در جهتها و با سرعتهای مختلف حرکت کند. انجام این کار با استفاده از اینورتر بهآسانی قابل انجام است.
در اختیار داشتن سرعتها و قدرتهای مختلف در ماشین لباسشویی دو مزیت به همراه داشت:
- مصرف برق کاهش پیدا کند
- لرزشهای ماشین نیز که در مدلهای قدیمی باعث مشکلات متعددی بود، از بین برود.
استفاده از اینورتر در ماشینهای لباسشویی معمولاً با موتور Brushless یا BLDC همراه است. این موتورها میتوانند در سرعتها و در جهتهای مختلف با کارایی بیشتر نسبت به موتورهای قدیمی انرژی جنبشی ایجاد کرد.
ماشینهای لباسشویی امروزی و دارای اینورتر بهمراتب کارآمدتر از گذشته بوده و وزن بسیار کمتری نیز دارند. بهعلاوه مصرف برق آنها هم بهمراتب کمتر از سالهای قبل میباشد.
فایده استفاده از اینورتر در ماکروویو
مایکروفرهای معمولی برای کنترل توان قدرت مگنترون ماکروویو با خاموش روشن کردنهای متوالی قدرت مایکروفر را تنظیم مینمایند. اما با فناوری اینورتر، قدرت مگنترون کموزیاد میشود و این چندین فایده دارد. یعنی دیگر برای کنترل قدرت ماکروویو که معمولاً 900 وات میباشد. نیاز نیست برد کنترل بهتناوب برق مگنترون را خاموش و روشن کند بلکه قدرت ورودی به مگنترون را کموزیاد میکند.