لوگو زیمنس
کنترل فاز زیمنس
تایمر اشنایدر
کلید اتوماتیک اشنایدر
اینورتر پنتاکس
صنعت برق ازجمله صنایع زیر بنایی می‌باشد که گردش چرخ‌های اقتصادی، توسعه صنعتی و تأمین رفاه اجتماعی به دوام آن متکی است. از طرف دیگر با توجه به افزایش قابل‌ملاحظه مصرف انرژی الکتریکی به‌خصوص در سال‌های اخیر و باوجود کمبودهایی که در تأمین منابع لازم در این زمینه وجود دارد، لزوم تبیین و اجرای راهکارهای بهینه‌سازی مصرف انرژی الکتریکی بیش از گذشته احساس می‌شود. در ادامه به راهکارهایی خواهیم پرداخت که می‌توان با استفاده از آن‌ها می‌توان برق مصرفی در صنایع را کاهش داد.
راهکارهای کاهش مصرف برق صنایع
دو روش اصلی کاهش مصرف صنایع:
1) کاهش مصرف برق صنایع با جابجایی زمان:
با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان، بخشی از مصارف انرژی الکتریکی را از ساعات اوج مصرف به دیگر ساعات و ترجیحاً به ساعات کم باری انتقال داد و از تعرفه‌های مخفف در این بازه‌های زمانی استفاده کرد.
غالباً مدیریت مصرف انرژی از طریق جابجایی بار بسیار کم‌هزینه بوده اما نیاز به برنامه‌ریزی و ایجاد انضباط کاری دارد.
2) کاهش مصرف برق صنایع با بهبود بازده تجهیزات:
روش افزایش بازده تجهیزات و فرآیندها جلوگیری از به هدر رفتن انرژی را می‌توان به 4 بخش تقسیم کرد: روشنایی – فرآیند تولید – گرمایش و سرمایش – بارهای متفرقه
-
بهینه‌سازی مصارف سیستم روشنایی
بخش قابل‌توجهی از مصارف انرژی الکتریکی کارخانه‌ها را میزان مصارف روشنایی به خود اختصاص می‌دهد که از پتانسیل مدیریت مصرف قابل‌توجهی نیز برخوردار می‌باشد. به‌طورکلی چهار روش برای کنترل روشنایی وجود دارد:
- کنترل بر اساس زمان مشخص استفاده
- کنترل بر اساس استفاده از روشنایی روز
- کنترل بر اساس حضور افراد در ساختمان
- استفاده کردن از لامپ‌های آل ای دی
- کنترل موضعی توسط کلیدها
-
فرآیند تولید
مؤلفه فرایند تولید، مهم‌ترین مؤلفه بار در کاهش مصرف برق صنایع برای مصرف‌کنندگان صنعتی است. این بخش شامل دستگاه‌هایی می‌باشد که در امر تولید مستقیماً دخالت دارند. موتورها و کوره‌های الکتریکی، مهم‌ترین عناصر مصرف‌کننده انرژی الکتریکی در این دستگاه‌ها هستند. در ادامه مطلب به ذکر لوازم کاهش مصرف برق صنایع می‌پردازیم، که در این دسته جای می‌گیرند.
-
سیستم گرمایشی و سرمایشی
فضای بخش‌های تولیدی کارخانه‌ها و کارگاه‌ها بسیار وسیع می‌باشند، به همین دلیل دستگاه‌های سردکننده یا گرم‌کننده مربوطه نسبت به بخش‌های خانگی و تجاری از ظرفیت و قدرت بالاتری برخوردار هستند. به همین منظور از هواساز و سایر واحدهای گرمایش صنعتی استفاده می‌شود. در اکثر موارد سرمایش بخش‌های اداری کارخانه‌ها مشابه بار تجاری است.
نکاتی که در این بخش باید موردتوجه قرار گیرند عبارت‌اند از:
- در زمان طراحی سیستمهای گرمایشی و سرمایشی از حداکثر نور و گرمای خورشید و تهویه طبیعی با توجه به شرایط آب و هوایی، موقعیت جغرافیایی و جهت ساختمان استفاده شود.
- امکان جایگزینی سیستمهای جذبی به‌جای سیستمهای سرمایشی تراکمی موردبررسی قرارگرفته و در صورت کارایی از سیستم جذبی استفاده گردد.
- امکان عایق‌کاری دیوارها، کف و سقف سالن‌ها و ساختمان‌ها به‌خصوص در زمان ساخت بناهای جدید به‌منظور جلوگیری از اتلاف انرژی بررسی شود.
- امکان استفاده از آب کندانسور به‌عنوان آب گرم مصرفی کارخانه بررسی‌شده و از اتلاف آب گرم در محیط کار اکیداً جلوگیری به عمل آید.
- ظرفیت سیستم تهویه باید مطابق با نیاز واقعی باشد و سیستمهایی که تنها با درصدی از ظرفیت خودکار می‌کنند، از مدار خارج شوند.
- نسبت به تمیز کردن و سرویس به‌موقع سیستم حساس بوده و ضمن عایق‌کاری مناسب لوله‌ها و اتصالات از نشتی آن‌ها جلوگیری به عمل آید.
- جهت تنظیم سرما و گرمای محیط از ترموستات استفاده کرده و با توجه به نیاز فصل، درجه آن به‌طور مناسب تنظیم شود.
-
بارهای متفرقه
دستگاه‌هایی در واحدهای صنعتی وجود دارند که ازلحاظ نوع استفاده به سه مؤلفه مطرح‌شده تعلق ندارند. برخی از این دستگاه‌ها عبارت‌اند از فن، آب‌سردکن، رایانه، دستگاه تکثیر، دستگاه‌های مورداستفاده در بخش‌های خدمات، تعمیر و نگهداری.
روشن است که رعایت شرایط عملکرد صحیح هر دستگاه و استفاده بهینه از آن‌ها در راستای برنامه‌های مدیریت مصرف، امری منطقی و مطلوب می‌باشد.
لوازم کاهش مصرف برق صنایع
موتورهای الکتریکی
ازجمله لوازم کاهش مصرف برق صنایع، موتورهای الکتریکی هستند که دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- موردبررسی قرار گرفتن امکان استفاده از موتورهای با دور قابل تنظیم
- دقت شود موتورها با ولتاژ نامی کار کنند. در این رابطه می‌توان تنظیم‌کننده‌های ولتاژ تغذیه را مورداستفاده قرارداد، زیرا تغییر در ولتاژ تغذیه می‌تواند باعث افزایش تلفات انرژی بشود.
- بار موتورها باید به‌اندازه توان نامی آن‌ها باشد و درصورتی‌که چقدرت کمتری موردنیاز است، از موتورهای باقدرت کمتر استفاده شود زیرا موتورهای بزرگ به‌سادگی موتورهای کوچک قابل مانور کردن نبوده و تلفات آن‌ها در حالت کم باری زیادتر است.
- با توجه به این موضوع که موتورها در محیط خنک کارایی بهتری دارند و علم به این‌که گرمای محیط در میزان تلفات انرژی موتور نقش دارد، باید محیط کار آن‌ها طوری در نظر گرفته شود که گرمای ایجادشده توسط موتورها به‌راحتی تهویه گردد.
- با برنامه‌ریزی مناسب ازلحاظ توان و زمان، از خاموش و روشن کردن بیش‌ازحد موتورها جلوگیری به شود.
- اصطکاک در دستگاه‌های مکانیکی که توسط موتورها حرکت می‌کنند مانند چرخ‌دنده‌ها، غلتک‌ها، بلبرینگ‌ها و … کاهش داده شود.
- حتی‌الامکان، برای حمل‌ونقل مواد از وسایل مکانیکی غیر برقی استفاده شود و در صورت ضرورت استفاده از تسمه‌نقاله برقی، زمان آن به ساعات کم باری شبکه منتقل شود.
کوره‌های الکتریکی
دیگر لوازم کاهش مصرف برق صنایع، کوره‌های الکتریکی می‌باشد که دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
- در صورت امکان از دستگاه‌های کنترل اتوماتیک و نصب تجهیزات مناسب کنترل مصرف برق در کوره‌ها استفاده شود.
- طرح‌های جدید کوره‌های کم‌مصرف و پربازده به کار گرفته شوند.
- افزایش مواد روان‌ساز به شارژ کوره، موجب کاهش مصرف برق صنایع خواهد شد.
- روش‌های پیش‌گرمایش مواد بررسی شوند و مورداستفاده قرار گیرد.
- با استفاده از عایق‌بندی مناسب، تلفات تبادل حرارتی کوره با محیط کاهش داده شود.
- در جهت افزایش راندمان کوره‌ها جریان و ولتاژ مناسب تنظیم گردد.
- از اتلاف انرژی الکتریکی با افزایش سرعت تخلیه کوره و یا در مواردی شکستن سرباره، جلوگیری به عمل آید.
مدیریت انرژی چگونه صورت می‌گیرد؟
مدیریت انرژی مجموعه اقداماتی است که در جهت بهره‌برداری مؤثر از منابع انرژی موجود خصوصاً نوع پایان‌پذیر صورت می‌گیرد که شامل صرفه‌جویی در مصرف انرژی، مصرف منطقی و جایگزینی منابع انرژی می‌گردد.
-
راه‌های استفاده منطقی‌تر از انرژی:
1. پرهیز از مصارف غیرضروری
مصارف غیرضروری مصارفی هستند که باعث تولید یا خدمات یا رفاه نمی‌گردند مانند هرز کار کردن ماشین‌آلات، بیش‌ازحد گرم کردن اتاق‌ها و …. به‌منظور پرهیز از این مصارف اقدامات فنی مانند کلیدهای محدودکننده برای ماشین‌ها و دستورالعمل‌هایی برای افراد استفاده‌کننده از تجهیزات پرمصرف مفید خواهد بود.
2. کاهش تقاضای انرژی مفید ویژه
این اقدامات عمدتاً طبیعت فنی داشته و شامل عایق‌بندی حرارتی و طراحی و ساخت بهینه مواد مورداستفاده در فرآیند تولید می‌گردند.
3. بهبود بازده
با روش‌هایی همچون طراحی بر مبنای مصرف انرژی، نگهداری دقیق، استفاده بهینه و اندازه بندی مناسب تجهیزات بر اساس انرژی می‌توان به بازده بالا برای ماشین‌های تولیدی دست‌یافت.
4. بازیافت انرژی
بازیافت انرژی در صنایع تقریباً همواره به معنای بازیافت گرماست. استفاده اقتصادی از گرمای بازمانده تنها به‌صورتی امکان‌پذیر می‌باشد که این گرمابه شکل متمرکز در قالب مواد (آب، هوا، گاز و مواد جامد) منتشر گردد و به‌صورت تلفات سطحی در محدوده وسیعی پخش نشود.
5. استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر
انرژی‌های تجدید پذیر انرژی‌هایی هستند که در کره زمین و خورشید وجود دارند و خواهند داشت، مانند گرمای درون زمین، آب اقیانوس‌ها، انرژی خورشیدی، آب، باد، امواج و جزر و مد. درصورتی‌که انرژی‌های غیرقابل‌تجدید برای تجدید شدن به میلیون‌ها سال زمان نیاز دارند مانند نفت، گاز طبیعی، زغال‌سنگ و …
نکاتی برای اداره انرژی به نحو کارآمد و اثربخشی بالا
- خط‌مشی‌های مربوط به انرژی را به‌صورت راهبردی توسعه دهیم
- تشکیل و فعالیت جدی واحد مدیریت انرژی
- آموزش صحیح و مداوم
- ممیزی انرژی، بازبینی نحوه مصرف انرژی و بهبود آن
- اعمال سیستم نظارت بر انرژی
- در طراحی و برنامه‌ریزی کلیه فرایندها از بازدهی انرژی اطمینان حاصل کنیم
- افزایش انگیزه و ارتقاء دانش تمامی کارکنان
- مجهز شدن به مناسبت‌ترین نوع فن‌آوری
- فرهنگ صرفه‌جویی در انرژی ایجاد و پایدار کنیم
آیا مصرف برق در صنایع در سال‌های اخیر افزایش یافته است؟
به گزارش اقتصادآنلاین صنعت برق کشور در سال‌های اخیر با بحرانی به نام ناترازی انرژی دست و پنجه نرم می‌کرد، بحرانی که به واسطه نوع اطلاع‌رسانی در دولت داوزدهم مشخص نیست از چه زمانی شروع شد اما در تابستان سال ۱۳۹۹ این میزان ناترازی به صورت عمومی با خاموشی‌های گسترده شکل گرفته سب شد تا برای اولین‌بار یک راز سر به مهر به بیرون درز کند.
در سال ۱۴۰۰ نیز هنگامه تغییر دولت بار دیگر شاهد شدت گرفتن بحران خاموشی در کشور بودیم، تا جایی که بسیاری علاوه بر واحدهای صنعتی و کشاورزی که هر روز به مدت ۳ ماه با قطعی برق مواجه شدند، مشترکان خانگی نیز در شش مقطع زمانی با قطعی برق گسترده مواجه بودند.
بر اساس اظهارات رضا اردکانیان، وزیر سابق نیرو خاموشی‌های شکل گرفته در سال ۱۴۰۰ ناشی از ناترازی ۱۵ هزار مگاواتی بود که با تداوم شرایط این میزان ناترازی باید به ۱۹ هزار مگاوات واحد می‌رسید.