کابل مسی بهتر است یا کابل آلومینیومی، مقایسه جنس انواع کابل

یکی از پرکاربردترین محصولات در زمان اجرای سیم کشی ساختمان‌های مختلف انواع سیم و کابل برق هستند. سیم و کابل‌های برق لوازمی هستند که به‌منظور انتقال جریان الکتریکی در ساختمان و تأمین نیروی موردنیاز مصرف‌کننده‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند.
برخی از افراد در زمان تهیه کابل برق در مورد این مسئله که کابل مسی تهیه کنند یا از نمونه‌های آلومینیومی استفاده کنند تردید دارند.
در ادامه این مقاله سعی ما بر این بوده است که تفاوت کابل مسی و آلومینیومی را بررسی کرده و به مقایسه جنس کابل برق مسی و آلومینیومی بپردازیم.

سیم آلومینیومی چیست؟

خواص منحصربه‌فردی که سیم آلومینیومی (Aluminum Wire) دارد این سیم را به یکی از پرکاربردترین سیم‌های بازار تبدیل کرده است. به این دلیل که هادی این مدل کابل ساخته‌شده از آلومینیوم می‌باشد، به این نام شناخته می‌شود. هادی آلومینیومی در پوششی از پلاستیک قرارگرفته و برحسب سایز و نوع استفاده‌ای که دارد، به بازار عرضه می‌شود. کابل آلومینیومی انواعی دارد که این انواع به شکل زمینی، زره دار و خود نگهدار تقسیم می‌شوند.

مزایای کابل آلومینیومی 

1. کابل آلومینیومی نسبت به کابل مسی قیمت به‌صرفه‌تری دارد.
2. این کابل نصبی سریع و آسان دارد.
3. کابل آلومینیومی دارای وزن کم‌تری می‌باشد.
4. در هدایت الکتریکی یکنواخت است.
5. راحتی حمل‌ونقل این کابل
6. خطر سرقت کابل کاهش می‌یابد.

معایب کابل آلومینیومی

1. هدایت الکتریکی کمتری نسبت به کابل مسی دارد.
2. از دوام و ماندگاری پایین‌تری برخورد دار می‌باشد.
3. انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به کابل مسی دارد.
4. در واکنش با اکسیژن هوا اکسیده می‌شود.

کاربرد کابل آلومینیومی چیست؟

 سیم آلومینیومی در کاربردهای زیر مورداستفاده قرار می‌گیرد:

1. سیستم‌های توزیع برق ساختمان‌های مسکونی
2. توزیع برق در خطوط آب و برق
3. خطوط انتقال نیرو
4. سیم کشی برخی از هواپیماها

بررسی احتمال آتش‌سوزی سیم و کابل برق آلومینیوم:

هنگامی‌که جریان الکتریکی از سیم و کابل برق آلومینیومی عبور می‌کند موجب انبساط آن سیم می‌شود. باگذشت زمان پدیده‌ای به نام خزش سرد یعنی چرخه‌ای از انبساط و انقباض به وجود می‌آید که با مرور زمان باعث شل شدن اتصالات الکتریکی و جرقه زدن آن‌ها می‌شود.

این موضوع علاوه بر گرم شدن سیم و کابل برق احتمال ایجاد آتش‌سوزی و ذوب شدن لوازم مختلف را بیشتر می‌کند اما درصورتی‌که اتصالات الکتریکی به‌صورت کاملاً ایمن و با روش‌های اصولی توسط اپراتور حرفه‌ای انجام شود این احتمال به مقدار قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.

سیم مسی چیست؟

سیم مسی (Copper Wire) به دلیل ویژگی‌های عالی و مزایای متعددی که دارد، بهترین نوع رسانا برای تولید سیم و کابل می‌باشد. هادی مسی در روکش پلاستیکی قرارگرفته و در اندازه‌ها و کاربردهای مختلف به فروش می‌رسد. یکی از پُراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین محصولات در صنعت سیم و کابل، کابل مسی می‌باشد که این کابل به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شود.

هادی کابل مسی

• مفتولی: این کابل‌ها در اصطلاح کابل خشک نیز نامیده می‌شوند. این دسته از کابل‌های مسی انعطاف‌پذیری کمی دارند اما از هدایت الکتریکی زیادی برخوردار هستند.
• نیمه افشان: این کابل دارای رشته‌های مفتولی شکلی می‌باشد که به‌طور منظم به یکدیگر تابیده‌شده‌اند. انعطاف‌پذیری این کابل از نوع مفتول بیشتر و از نوع افشان کمتر است. تعداد مفتول‌های هادی، تعداد رشته‌های یک کابل نیمه افشان را مشخص می‌کند.
• افشان: کابل افشان مسی از تعدادی رشته‌های نازک مسی تشکیل می‌شود که به هم تابیده‌شده‌اند. در ایران این کابل‌ها بیشترین کاربرد را دارند. کابل افشان انعطاف‌پذیری بالایی نیز دارد.

هادی‌های کابل مسی را بر اساس نوع و درجه کلاس هم می‌توان بندی کرد:

هادی کلاس یک: به این کابل‌ها، کابل تک مفتولی نیز گفته می‌شود که این کابل‌ها انعطاف‌پذیری کمی دارند.

هادی کلاس دو: این هادی‌ها از نوع نیمه افشان می‌باشند که به صوت منظم به هم تابیده‌شده‌اند.

هادی کلاس پنج و شش: این کابل‌ها هادی‌هایی از نوع افشان و انعطاف‌پذیر دارند. این کابل‌ها اغلب در صنعت ساختمان‌سازی مورداستفاده قرار می‌گیرند.

مزایای کابل مسی چیست؟

1. دارای ضریب رسانایی بیشتری می‌باشد.
2. از شاخص الاستیک بیشتری برخورد دار است.
3. ظرفیت بار بیشتری دارد.
4. دارای استحکام مکانیکی بالاتری است.
5. اتلاف انرژی کمی دارد.
6. انرژی کم‌تری مصرف می‌کند.
7. دارای انعطاف‌پذیری بیشتری می‌باشد.
8. در برابر خوردگی و فرسایش مقاومت بیشتری دارد.

معایب کابل مسی

1. قیمت بیشتری نسبت به کابل آلومینیومی دارد.
2. خطر به سرقت رفتن دران بیشتر است.
3. دارای وزن بیشتری می‌باشد.
4. برای نصب نیاز به متخصص دارد.

کاربرد سیم مسی

از کابل مسی در ایران برای کابل‌های مخابراتی و اینترنتی استفاده می‌شود. به‌طورکلی، این نوع سیم را می‌توان در موارد زیر مورداستفاده قرارداد:

1. ساخت موتورهای الکتریکی مانند ماشین‌های برقی، باتری، مبدل جریان مستقیم و غیره
2. ساخت وسایل برقی، سیستم‌های روشنایی و غیره
3. در سیم کشی ساختمان‌ها و سیم کشی تابلوهای برق
4. در کولرهای گازی

تفاوت کابل مسی و آلومینیومی

اگر جنس فلز هادی به‌کاررفته در سیم و کابل برق مسی باشد درنتیجه سیم و کابل برق مسی است و اگر آلومینیومی باشد سیم و کابل موردنظر آلومینیومی است. به‌عبارتی‌دیگر با توجه به جنس هادی سیم و کابل برق می‌توان تشخیص داد که محصول آلومینیومی یا مسی است. به همین دلیل این تفاوت‌هایی که بین کابل مسی و آلومینیومی وجود دارد بیشتر به دلیل تفاوت جنس کابل برق‌ها می‌باشد.

اصلی‌ترین تفاوت کابل مسی و آلمینیومی در ویژگی‌های هرکدام از آن‌هاست. وزن، هزینه، رسانایی، شکل‌پذیری، کشش، رنگ، مقاومت در برابر دما، بخشی از تفاوت‌های این دو متریال هستند.

سیم‌های آلومینیومی ارزان‌تر بوده و دارای رسانایی کمتر، شکل‌پذیری و کشش بیشتر و دارای سبکی و خورندگی بیشتر نسبت به سیم‌های مسی هستند. سیم‌های آلومینیومی در مقایسه باسیم‌های مسی مقرون‌به‌صرفه تر نیز می‌باشد. اگرچه به دلیل خاصیت خورندگی سیم آلومینیومی نمی‌توان از این سیم در هر مکانی استفاده کرد. همچنین، فرآیند تولید سیم آلومینیومی به دلیل خاصیت کشسانی و شکل‌پذیری این فلز کمی دشوار است.

در مقایسه جنس کابل برق مسی و آلومینیومی باید گفت که سیم‌های مسی را می‌توان به‌راحتی از آلیاژ مس تهیه کرد زیرا دارای شکل‌پذیری و کشش بیشتری هستند. همچنین می‌توان آن‌ها را در مکان‌های متعددی حتی در دمای بالا نیز مورداستفاده قرارداد، اما تنها عیب کابل مسی قیمت و وزن بالایش در مقایسه با کابل آلومینیومی است. سیم مسی ازنظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نمی‌باشد.

از دیگر تفاوت‌ کابل مسی و آلومینیومی این است که مس دارا مقاومت الکتریکی کمتری نسبت به آلومینیوم است. این تفاوت برای کابل‌های برق بسیار مهم است. برای نسبت دادن هادی آلومینیومی به یک رسانای مسی، سطح مقطع هادی آلومینیومی باید بزرگ‌تر شود تا مقاومت الکتریکی بالاتر را جبران کند. در حقیقت، برای یک‌میزان قابلیت حمل جریان، یک هادی آلومینیومی به 56 درصد سطح مقطع بزرگ‌تر از مس نیاز دارد. درنتیجه، استفاده از مس تعداد اتصالات را کاهش می‌دهد تا درصد خطر خرابی سیستم نیز به‌مراتب کاهش بیاید.

مس ضریب انبساط حرارتی کمتری نسبت به آلومینیوم دارد. این پارامتر تمایل یک ماده را برای تغییر حجم به‌عنوان تابعی از دما مورداندازه‌گیری قرار می‌دهد. ضریب انبساط حرارتی کمتر مس برای کابل‌ها بسیار مهم است زیرا خطرات نیروهای مخرب در اتصالات را کاهش می‌دهد.

رشته‌های مسی در مقاطع بسیار کم مانند 0.5 تا 10 میلی‌متر مربع موجود می‌باشد، درحالی‌که رشته‌های آلومینیومی تنها در سطح مقطع اسمی 10 میلی‌متر مربع و بالاتر موجود است. هادی‌های رشته‌ای شامل تعدادی هادی نازک می‌باشد که در یک کابل منسجم به‌هم‌پیچیده شده‌اند. در مقایسه جنس کابل برق رشته‌های مسی به دلیل قطر کوچک‌تر باعث می‌شوند که کابل‌های مسی انعطاف‌پذیرتر باشند تا برای کاربردهایی بسیاری مورداستفاده قرار بگیرند.

تشخیص کابل مسی از آلومینیوم

1. رنگ کابل مسی و آلومینیوم درست مانند فلزاتشان با یکدیگر تفاوت دارد یعنی رنگ مسی و نقره‌ای می‌باشد.
2. کابل مسی در یک سطح مقطع مشخص، دارای وزنی بالاتر از کابل آلومینیومی می‌باشد.
3. هادی کابل مسی به‌صورت افشان، نیمه افشان و مفتول تولید می‌شود. درصورتی‌که کابل آلومینیوم بیشتر به‌صورت نیمه افشان تولید می‌شود.

سخن آخر

در آخر باید گفت که هر دو نوع سیم کشی برق دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و مصرف‌کننده با توجه به شرایط، بودجه و محل مصرف خود باید بهترین گزینه را انتخاب کند بااین‌حال ازآنجاکه سیم کشی باسیم و کابل برق مسی در مجموع ایمن‌تر می‌باشد و جریان الکتریکی را بهتر از خود عبور می‌دهد، افراد بیشتری هنگام اجرای سیم کشی سیستم برق ساختمان خود سیم و کابل برق مسی را به جای سیم و کابل برق آلومینیومی مورداستفاده قرار می‌دهند.